Szyna zgryzowa

Ból zębów może mieć różne podłoże. Najczęściej jest spowodowany schorzeniami o charakterze stomatologicznym, takimi jak próchnica czy choroby przyzębia. Istnieją również bardziej złożone przyczyny, które trudno jest jednoznacznie rozpoznać bez wnikliwej i kompleksowej diagnostyki. Czasami ból zębów może być wynikiem silnego stresu, który powoduje zaciskanie bądź zgrzytanie zębami. Jeśli taki stan utrzymuje się przez dłuższy czas, może rozwinąć się ból związany ze stawem skroniowo-żuchwowym (SSŻ). Dysfunkcje SSŻ mogą powodować znaczące utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu. Lista dolegliwości związanych z zaburzeniami SSŻ jest długa. Właściwe rozpoznanie przyczyn tych problemów jest kluczowe dla wdrożenia odpowiedniej formy terapii, której skuteczność jest uzależniona od holistycznego podejścia do leczenia oraz samodyscypliny ze strony Pacjenta.

Na czym polega zaburzenie stawu skroniowo-żuchwowego?

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego polega na nieprawidłowym działaniu przegubu łączącego szczękę górną i dolną. Jest on jednym z najbardziej złożonych stawów w organizmie odpowiedzialnym za poruszanie żuchwą. Jako jedyny stanowi ruchome połączenie w obrębie czaszki. Ze względu na jego częste i długotrwałe użytkowanie w trakcie codziennych czynności takich jak: mówienie, jedzenie czy ziewanie, jest narażony na rozmaite zaburzenia. Częstym objawem DSSŻ jest przeskakiwanie lub „trzaskanie” żuchwy, bądź starte zęby. Jedynie na podstawie precyzyjnej diagnostyki możliwe jest potwierdzenie występowania dysfunkcji stawu.
 
 

Przyczyny zaburzeń SSŻ

Częstą przyczyną zaburzeń SSŻ jest stres, który powoduje, że nieświadomie mocno zaciskamy szczęki oraz napinamy mięśnie twarzy. Podobne podłoże ma bruksizm, objawiający się mimowolnym zaciskaniem szczęk i zgrzytaniem zębami podczas odpoczynku nocnego. Dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych może być również spowodowana brakami w uzębieniu, w wyniku których dochodzi do zaburzenia okluzji, czyli prawidłowego zwarcia zębów szczęki i żuchwy. Nie sposób pominąć także urazów mechanicznych, powstałych w skutek wypadków. Mogą bowiem być przyczyną zmian w budowie stawów, żuchwy czy szczęki. Do powstawania tych zaburzeń mogą się również przyczynić nieprawidłowe nawyki, np. obgryzanie paznokci czy żucie gumy.
 
 

Objawy dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego

W większości przypadków postawienie prawidłowej diagnozy dotyczącej zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego jest skomplikowane, ponieważ podobne dolegliwości występują w wielu innych schorzeniach, np. reumatycznych. Warto jednak zwrócić uwagę na najczęściej występujące symptomy zaburzeń SSŻ, których nasilone występowanie, może być dla nas sygnałem ostrzegawczym. Należą do nich m.in.:
 

• ból głowy, przypominający migrenę,
• bóle uszu oraz ból i ucisk za oczami,
• ból przy zamykaniu i otwieraniu ust, któremu towarzyszy odgłos trzaskania,
• ból przy ziewaniu, szerokim otwieraniu ust lub przeżuwaniu. Może dochodzić wtedy do gwałtownego ruchu żuchwą, który powoduje tzw. utknięcie lub wypadnięcie żuchwy,
• bolesność mięśni żuchwy,
• niespodziewana zmiana ułożenia zębów górnych i dolnych,
• obecność starć zębów

Kompleksowa diagnostyka i leczenie SSŻ

Pierwszym etapem przed podjęciem leczenia zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego jest wizyta konsultacyjna w gabinecie stomatologicznym, która zaczyna się od dokładnego wywiadu z Pacjentem i całościowej oceny jego postawy. Metodą manualną (palpacyjną) sprawdzana jest wrażliwość tkanek miękkich w okolicy głowy i żuchwy. Problemy zgryzowe mogą mieć również wpływ na wady postawy. W trakcie wizyty diagnostycznej wykonywane są również bezpośrednie badania SSŻ, do których należą: badanie mięśni odwodzących i przywodzących żuchwę, badanie toru odwodzenia żuchwy, ocena warunków zwarciowych (na podstawie zdjęcia czynnościowego RTG w zwarciu i rozwarciu szczęk) oraz RTG pantomograficzne. Dla podstawie badań, w zależności od konkretnego przypadku, opracowywane są modele diagnostyczne żuchwy i szczęki, na podstawie których przedstawiany jest szczegółowy plan leczenia. Dodatkowo lekarz może zlecić wykonanie RTG cefalometryczne. Ponadto w diagnostyce SSŻ przydatne okazać się mogą tomografia komputerowa czy też rezonans magnetyczny. Pozwalają one ocenić kształt kłykcia, umiejscowienie krążka stawowego czy skalę degeneracji stawu skroniowo-żuchwowego.
 
Leczenie stawu skroniowo-żuchwowego jest trudne ze względu na jego umiejscowienie. Przebiega ono dwutorowo- z jednej strony polega na zwalczaniu przyczyn powstania dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego, z drugiej zaś na terapii nawyków, które mogą prowadzić do nadwyrężenia stawów.
 
Na pierwszym etapie zniesione zostają dolegliwości bólowe i w zależności od problemów, wdrażana jest odpowiednia forma pomocy, np. szynoterapia. Zalecana jest również fizjoterapia, której jej celem jest zmniejszenie zwarcia stawu i poprawa elastyczności mięśni. Ponadto Pacjent może skorzystać również z zabiegów fizykoterapii (laseroterapia, elektroterapia), ćwiczeń relaksacyjnych redukujących stres i rozluźniających mięśnie.
 
Drugim krokiem jest wyeliminowanie przyczyny, czyli podjęcie leczenia właściwego, które w zależności od dysfunkcji występujących w Pacjenta, może być leczeniem protetycznym bądź ortodontycznym. Są one wstępnie przedstawione na konsultacji, zaś po dalszej diagnostyce skonkretyzowane. W obu przypadkach leczenia podejmowane są kompleksowe działania, które mają na celu odtworzenie zniszczonych fragmentów zębów bądź osiągnięcie prawidłowej relacji szczęki do żuchwy w harmonii ze SSŻ. Leczenie ortodontyczno-protetyczne często następuje po szynoterapii i jego zadaniem jest ustabilizowanie efektu uzyskanego w SSŻ.
 
Standardowo przy problemach dotyczących nieprawidłowego położenia szczęki do żuchwy, Pacjent kierowany jest na konsultację do fizjoterapeuty. Współpraca stomatologa z fizjoterapeutą w leczeniu dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego może przynieść dużo korzyści Pacjentowi. Jednak sama fizjoterapia może okazać się niewystarczająca w leczeniu dysfunkcji SSŻ – w takich przypadkach często wymagane jest wykonanie szyny nagryzowej. Efekty leczenia szynoterapią są bardzo indywidualne, z racji na złożoność problematyki DSSŻ, więc ciężko jest jednoznacznie rokować o danym przypadku.
 

Wykorzystanie szyn nagryzowych w terapii SSŻ

 
Szyny nagryzowe służą ustabilizowaniu pozycji żuchwy w stawie skroniowo-żuchwowym. Nie likwidują one przyczyn powstania zaburzeń SSŻ, mają natomiast wpływ na zmniejszenie dolegliwości bólowych. Niestabilna pozycja głowy żuchwy w stawie powoduje bowiem szereg uciążliwych problemów zdrowotnych, m.in. starć zębów, recesji dziąsłowych, pęknięć zębów, dolegliwości okolicy stawu skroniowo żuchwowego – migren, napięć mięśniowych, bólu stawu. W wyniku działania szyn nagryzowych dochodzi do zmiany warunków zwarciowych (kontakty zębów górnych z dolnymi). Zmiana ta wymaga podjęcia leczenia ortodontycznego – w przeważającej ilości przypadków, rzadziej zaś protetycznego.
 
Końcowa pozycja żuchwy po szynoterapii jest nieprzewidywalna, ponieważ szyna ma dać pole do odpowiedniego ustawienia stawu, w którym będzie harmonijnie współpracował z mięśniami, natomiast sama nie wymusza kierunku tego ustawienia. Jej działanie ma istotny wpływ na zmianę ustawienia żuchwy w SSŻ, a tym samym na prawidłowe ułożenie zgryzu. Warto podkreślić, że pierwotny plan szynoterapii może ulec zmianie, ponieważ jej efekty zależą od indywidualnych uwarunkowań i nie zawsze są możliwe do przewidzenia na początku leczenia. Po zakończeniu szynoterapii następuje wtórna ewaluacja zmiany warunków zgryzowych i w tym momencie pierwotny plan leczenia może wymagać korekty. Niektóre wady zgryzu mogą wymagać interwencji z zakresu chirurgii ortognatycznej. Takie zabiegi pozwalają na właściwe ustawienie kości szczęki do kości żuchwy, a nie tylko samych zębów a nich osadzonych. Przypadki takie mają miejsce, gdy wada ma charakter szkieletowy.
 
Szyny nagryzowe, które mają ustabilizować terapeutyczną pozycję żuchwy, powinny być noszone codziennie przez 24h. Należy je ściągać jedynie w celu higieny uzębienia. Tylko takie użytkowanie daje możliwość przemieszczenia żuchwy do fizjologicznej pozycji, w której mięśnie i staw będą działały harmonijnie. Czas trwania szynoterapii zależy od nasilenia problemu i indywidualnej reakcji organizmu na leczenie. Przeciętnie waha się od 2-12 mies.
 
 

Co możesz teraz zrobić?

Zmagasz się z dolegliwościami bólowymi w okolicach stawu skroniowo- żuchwowego? Silne bóle głowy, „szczękościsk”, odgłos „trzaskania” przy zamykaniu lub otwieraniu ust to u Ciebie codzienność? Niezwłocznie skorzystaj z kompleksowej diagnostyki i leczenia z Dentico! Szynoterapia na pewno pomoże Ci w przywróceniu prawidłowej okluzji i przygotowuje do dalszego procesu leczenia ortodontyczno-protetycznego, ktorego zadaniem będzie ustabilizowanie efektu uzyskanego w SSŻ. Możesz się z nami skontaktować pod numerem +48 (58) 557 77 77 lub wypełniając formularz. Rejestratorki odpowiedzą na nurtujące Cię pytania i pomogą wybrać zadowalający termin spotkania.