Mikrobiota czyli kompleks nie tylko bakterii, ale także grzybów oraz wirusów zamieszkujących określone powierzchnie naszego ciała. Coraz więcej możemy usłyszeć, przeczytać o tym, jak ważne są bakterie zamieszkujące nasze jelita. Wiemy także, jak ważny jest pomiędzy nimi balans i co może zakłócić ich zdrowe funkcjonowanie. Natomiast w kontekście jamy ustnej najczęściej słyszymy o szkodliwości bakterii i konieczności ich zabijania. Tymczasem bakterie kolonizujące naszą jamę ustną są tak samo niezbędne i odpowiedzialne za zdrowie – i to nie tylko samej jamy ustnej.
Spis treści
Bakterie w jamie ustnej – skąd się biorą?
Mikrobiota każdego człowieka jest unikalna jak płatek śniegu. Jest to jeden z problemów, dla których tak trudno jest nam zrozumieć funkcjonowanie oraz pozytywne zależności pomiędzy bakteriami, ponieważ na dzień dzisiejszy nie wiemy dokładnie, co znaczy zdrowa mikrobiota. Badania pokazują, że mamy ogromną możliwość konfiguracji bakteryjnych w jamie ustnej każdego człowieka. Jednakże warto wiedzieć, że kompleksy bakteryjne osób mieszkających pod jednym dachem będą zdecydowanie do siebie podobne. Prawdopodobnie osoby mieszkające ze zwierzętami będą dzieliły również częściowo z nimi swoje bakterie w jamie ustnej.
Ale zastanówmy się, skąd pierwotnie biorą się bakterie w naszej jamie ustnej ? Odpowiedź jest zdecydowanie taka sama jak w przypadku pierwotnej kolonizacji naszego przewodu pokarmowego. Nasza mikrobiota jest pochodną kompleksu bakteryjnego naszej mamy. Każdy z nas otrzymuje pakiet startowy nie tylko bakterii, ale także grzybów oraz wirusów od swojej matki. Ważnym aspektem poprawnego rozwoju mikrobioty jest sposób przyjścia na świat. Wiele badań pokazuje znaczące różnice pomiędzy mikrobiotą dzieci z porodów naturalnych, a tych urodzonych przez cesarskie cięcie. Kolejny kluczowy aspekt wpływający na rozwój bakterii to sposób karmienia niemowląt. Zdecydowanie karmienie piersią będzie wspierało prawidłowy wzrost bakterii komensalnych, dostarczając im przede wszystkim prebiotyków – czyli składników odżywczych.
Co zmienia skład naszej mikrobioty
Pomimo otrzymania “pakietu startowego” od naszej mamy, bakterie podlegają również zmianom przez całe nasze życie. Zmiany te mogą zachodzić w pozytywnym kierunku, przyczyniając się do zdrowia jamy ustnej, albo przeciwnie – prowadzić do pogorszenia sytuacji i dążyć w stronę dysbiozy bakteryjnej, czyli utraty równowagi pomiędzy bakteriami.
Słowa “dysbioza” oraz “balans” są kluczowe w kontekście zdrowia zarówno naszego układu pokarmowego, jak i jamy ustnej. W świetle najnowszych badań to właśnie zakłócenie prawidłowej relacji pomiędzy bakteriami i stworzenie warunków wzrostowych dla bakterii patogennych popycha nas w stronę szeregu chorób.
A więc jakie czynniki będą prowadziły nas do utraty równowagi bakteryjnej w jamie ustnej ?
Antybiotyki oraz inne farmaceutyki
O szkodliwości przyjmowania antybiotyków słyszeliśmy niejednokrotnie w kontekście naszego mikrobiomu jelitowego, natomiast warto zaznaczyć, że sytuacja ta ma analogiczne konsekwencje w przypadku mikrobiomu jamy ustnej. Każdorazowe przeprowadzanie antybiotykoterapii wpływa znacząco na utratę balansu mikrobiologicznego i powinno wiązać się z dobrze dobraną probiotykoterapią określoną w odpowiednio długim czasie. Ale tym zagadnieniem zajmiemy się w kolejnym wpisie.
Warto natomiast wspomnieć, że również leki przeciwzapalne, antykoncepcyjne a nawet przewlekła suplementacja żelazem nie pozostają obojętne dla naszego mikrobiomu.
Dieta
W świetle najnowszych badań chyba nie ma obecnie miejsca w naszym ciele, na które dieta nie miałaby wpływu. Nic więc dziwnego, że także w przypadku bakterii nasze odżywianie będzie kluczowym czynnikiem. Szczególnie w kontekście jamy ustnej pokarmy obfitujące w węglowodany oraz częste podjadanie lub popijanie innych napojów niż woda będzie wpływało w sposób znaczący na utratę równowagi mikrobiologicznej.
Suchość jamy ustnej
Suchość jamy ustnej jest kolejnym z istotnych czynników wpływających na zdrowe bakterie. Ma to związek z substancjami odżywczymi, jakie wraz ze śliną dostarczane są dla naszych bakterii. Kolejny czynnik, na który znaczący wpływ ma nasza ślina, to kontrola i utrzymanie prawidłowego pH naszej jamy ustnej. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz częste podjadanie bądź popijanie powoduje obniżanie pH do kwasowego. Zadaniem naszej śliny jest neutralizowanie pH i przywracanie równowagi kwasowo – zasadowej. Jest to bardzo ważne w kontekście balansu mikrobiotycznego, ponieważ kwaśne pH stwarza wspaniałe warunki dla rozwoju bakterii patogennych, co w konsekwencji prowadzi to dysbiozy na poziomie jamy ustnej
Agresywne pasty i płukanki do jamy ustnej
Rzadko poruszanym aspektem w kontekście zdrowia jamy ustnej jest używanie odpowiednich środków do jej pielęgnacji. Odpowiednich, czyli jakich? Powinniśmy zwracać uwagę, aby pasty nie zawierały składników bakteriobójczych np. triklosanu, a także środków powierzchniowo czynnych SLS, które będą znacząco zmieniały układ mikrobiologiczny w naszej jamie ustnej. Niepożądanym nawykiem będzie regularne stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, szczególnie tych zawierających szereg substancji bakteriobójczych oraz mających w swoim składzie alkohol.
Co możesz teraz zrobić?
Jak widzisz, wiele pozornie niewinnych zachowań może odbić się niekorzystnie na zdrowiu twoich zębów i jamy ustnej. Przywrócenie równowagi bakteryjnej wymaga niekiedy zmiany naszego całego stylu życia, a także wiąże się często z wprowadzeniem odpowiednich preparatów probiotycznych.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat stanu Twojej jamy ustnej w kontekście stanów zapalnych, utraty równowagi kwasowo-zasadowej oraz chcesz wprowadzić nowe nawyki higieniczne i dowiedzieć się więcej na temat mikrobioty, umów się na wizytę do Gabinetu Higieny w DentiCo. Tutaj przebadamy dokładnie Twoje zęby, a w razie wykrycia jakichkolwiek problemów, zaproponujemy właściwe rozwiązanie. Możesz się z nami skontaktować, dzwoniąc pod numer +48 58 600 50 00 lub wypełniając formularz.
